5 powodów dla których należy leczyć nieżyt nosa u pacjentów z bezdechem

Nieżyt nosa, czyli innymi słowy zapalenie błony śluzowej nosa, ma znaczący wpływ na w jakość snu, a także tolerancję terapii CPAP u osób chorujących na bezdech senny Pacjenci powinni być koniecznie diagnozowani i leczeni z powodu alergicznego jak i niealergicznego nieżytu nosa.

Ostry nieżyt nosa zwykliśmy nazywać przeziębieniem i jest ono zazwyczaj powodowany przez patogeny, w tym różnego rodzaju wirusy i bakterie. Najczęstszym objawem ostrego nieżytu nosa jest katar – początkowo wodnisty, w dalszej fazie choroby gęstszy, utrudniający oddychanie przez nos. Występuje także obrzęk błony śluzowej, utrudniający oddychanie.Alergiczny nieżyt nosa cechują następujące objawy: katar (częściej wodnisty), uczucie blokady nosa, kichanie, swędzenie nosa, a czasem także oczu. Przyczyną najczęściej są alergeny wziewne takie jak pyłki czy roztocza.

Istnieje także typ naczynioruchowy, zwany również niealergicznym nieżytem nosa lub idiopatycznym. Jest to przewlekła choroba niezapalna niezwiązana z alergią. Jej istotą jest poszerzenie naczyń krwionośnych jamy nosowej, którego konsekwencją jest obrzęk błony śluzowej i nadmiar wydzieliny znajdujący ujście jako katar. Przyczyny występowania tego typu nieżytu nie są do końca poznane, lecz najczęściej podejrzewa się tutaj różnego rodzaju czynniki drażniące, takie jak suche czy zimne powietrze, ostre przyprawy, dym papierosowy oraz np. pobudzenie emocjonalne.

Nieżyt typu naczynioruchowego pojawia się często u pacjentów leczących się aparatami CPAP. Powoduje on stan zapalny związany ze zwiększoną ilośc neutrofili. Czynnikiem drażniącym jest tutaj zbyt suche, zimne powietrze, duży przepływ albo podniesione ciśnienie. Co ciekawe to objawy są szczególnie uciążliwe dla osób, które nie miały wcześniej problemu z alergicznym nieżytem nosa. 

Dlaczego tak ważne jest aby diagnozować i leczyć pacjentów z bezdechem w kierunku nieżytu nosa?

1. Można w znaczącym stopniu zmniejszyć objawy bezdechu usuwając problemy z nieżytem nosa

Dla pacjentów na początku swojej diagnozy bezdechu, którzy jeszcze nie leczą się CPAP lub ich wyniki nie wymagają takiej formy leczenia, można odnieść bardzo pozytywne skutki obniżenia wskaźnika AHI przez proste zastosowanie leków zmniejszających stan zapalny błony śluzowej nosa. W szczególności mowa jest tutaj o płukankach roztworem soli i różnego rodzaju sprayach do nosa. W badaniach dr n. Med. Barry Krakow z Maimonides Sleep Arts & Sciences Ltd, Albuquerque pozytywne skutki odczuwa nawet 80-90% pacjentów! 

2. Stosowanie aparatu CPAP może prowadzić do naczynioruchowego nieżytu nosa, który zmusza pacjentów do zaprzestania terapii

W badaniu z 2017 roku wykazano, że CPAP prowadzi do stanu zapalnego przewodów nosowych, a także nasila suchość i zaburza zdolność dróg oddechowych do naturalnego oczyszczania się. Sytuacja z CPAP jest podobna do tej w której silny wiatr dmucha komuś bezpośrednio w przewody nosowe. Jeżeli kiepska pogoda, z niską temperaturą lub wiatrem powodują obrzęk nosa, to możemy być pewni tego, że tutaj stanie się analogicznie. Konsekwencją nieleczonego nieżytu nosa często jest problem z compliance, czyli z akceptacją terapii. Osoby takie często w końcu rezygnują z leczenia CPAP. 

3. Alergiczny nieżyt nosa może prowadzić do problemów z używaniem aparatu CPAP nawet przez kilka miesięcy w roku. 

Istnieje spora grupa pacjentów dla których przekrwienie błony śluzowej nosa spowodowane alergią powoduje, że korzystanie z CPAP wydaje się być niemożliwe. W takim wypadku najlepszą opcją wydaje się być zastosowanie sterydu do nosa, który zmniejsza przekrwienie i stan zapalny nosa. Pomóc mogą także przeciwhistaminowe środki działające ogólnie (tabletki). 

4. Wielu pacjentów nie zauważa problemów z nieżytem nosa

Trudno w to uwierzyć ale dość typowe jest to, że pacjenci nie zgłaszają nawet poważnych objawów związanych z nieżytem nosa swojemu lekarzowi. Po prostu przyzwyczajamy się do tego, ze mamy problem z oddychaniem przez nos i traktujemy to jako coś normalnego. Z tego względu spora grupa pacjentów pozostaje niezdiagnozowana. 

5. Dostępnych jest wiele skutecznych metod leczenia 

W chwili obecnej farmacja zapewnia bardzo bogaty wachlarz leków skutecznie leczących lub łagodzących objawy nieżytu nosa. W pierwszej kolejności są to leki stosowane miejscowo, w kroplach lub sprayach ale w przypadku alergicznej odmiany nieżytu nosa bardzo pomocne może być też tzw. odczulanie.

Miejscowo dzisiaj korzystamy głównie z bogatego wyboru leków sterydowych. W przypadku alergicznego nieżytu nosa korzystne może być także zastosowanie leków przeciwhistaminowych takich jak np. azelastyna.  

Na koniec tradycyjnie już kilka wskazówek w temacie, dla użytkowników aparatów CPAP:

• nigdy nie bagatelizuj problemów z katarem, suchością czy obrzękiem nosa - gdy te utrzymują się przewlekłe koniecznie udaj się do lekarza lub doraźnie poproś o pomoc farmaceutę, który poleci coś z dostępnych preparatów OTC (są one jednak słabsze od tych dostępnych na receptę)
• nigdy nie stosuj "kropli na katar" z xylometazoliną (lub pochodną) w przypadkach innych jak infekcja i w żadnym wypadku nie stosuj ich dłużej niż kilka dni z rzędu, ponieważ twoje problemy się tylko nasilą (!)
• w problemach z zapaleniem błony śluzowej nosa twoim wielkim sprzymierzeńcem jest podniesienie temperatury ogrzewanej rury i zwiększenie nawilżenia w aparacie CPAP. Warto regularnie wymieniać filtry i stosować te z oznaczeniem „antyalergiczne”.
• najbezpieczniejszym ale i skutecznym leczeniem problemów z zatokami i błoną śluzową nosa jest w pierwszej kolejności płukanie nosa roztworem soli- rób to codziennie wieczorem przy wykorzystaniu zestawu kupionego w aptece; gdy masz problem z obrzękiem błony śluzowej dodatkowo pomóc może zwiększenie stężenia soli (roztwór hipertoniczny)
• w przypadku ostrego nieżytu nosa spowodowanego infekcją polecam zawsze stosowanie masek nosowych-  w przypadku nieżytu naczynioruchowego może okazać konieczne czasowa zmiana na maskę ustno-nosową
• objawy które mogą wskazywać na nieżyt nosa w terapii CPAP: uczucie duszności, nadmierne pocenie się, wybudzenia, oddychanie przez usta, suchość, katar lub obrzęk nosa występujący po ściągnięciu maski; pogorszenie wyników AHI lub wzrost ciśnień terapii

Bibliografia
1. Kalpaklioglu AF, Kavut AB, Ekici M. Alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa: zagrożenie obturacyjnym bezdechem sennym. Ann Allergy Asthma Immunol . 2009 lipiec; 103 (1): 20-5.
2. Mygind N. Chem Immunol Allergy . 2014; 100: 62-8.
3. Personel kliniki Mayo. Niealergiczny nieżyt nosa. 18 sierpnia 2017 r. Www.mayoclinic.org/diseases-conditions/nonallergic-rhinitis/diagnosis-treatment/drc-20351235.
4. Kraków B, Foley-Shea M, Ulibarri VA i wsp. Występowanie potencjalnego niealergicznego nieżytu nosa w środowiskowym ośrodku medycyny snu Sleep Breath. 2016; 20: 987-93.
5. Cisternas A, Aguilar F, Montserrat JM, et al. Skutki CPAP u pacjentów z obturacyjnym bezdechem: czy obecność alergicznego nieżytu nosa ma znaczenie? Oddech snu . 10 maja 2017 [
6. Oktemer T,  Ntoprak N, Muluk NB, Senturk M, et al. Skuteczność kliniczna immunoterapii w alergicznym nieżycie nosa. Am J Rhinol Allergy. 1 września 2016; 30 (5): 4-7.
7. Ellis AK, Zhu Y, Steacy LM i wsp. Czterokierunkowe, podwójnie ślepe, randomizowane, kontrolowane placebo badanie mające na celu określenie skuteczności i szybkości azelastyny ​​w postaci aerozolu do nosa w porównaniu z loratadyną i cetyryzyną u dorosłych pacjentów z sezonowym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa wywołanym alergenem. All Asth Clin Immun. 2013; 9:16.