Bezdech senny i zastosowanie CPAP przy nadciśnieniu płucnym (PAH)

Nadciśnienie płucne to choroba charakteryzująca się zwiększonym ciśnieniem krążenia płucnego (prawa komora- płuca- lewy przedsionek). Jest ona następstwem zmian w naczyniach płucnych, objawiających się ich mniejszą elastycznością i zwiększeniem oporu. Choroba obejmuje nie tylko płuca ale też serce, ponieważ choroba skutkuje zwiększeniem obciążenia dla prawej komory serca. Jest to dość rzadka i ciężka choroba, sprawiająca lekarzom duże trudności przy diagnostyce. 

Przyczyn powstawania nadciśnienia płucnego jest wiele. Może mieć ono źródło w chorobach płuc (PAH), być wynikiem chorób zakrzepowo-zatorowych, schorzeń lewej części serca czy wad rozwojowych. Często mówi się o idiopatycznej (IPAH) odmianie tej choroby, co zasadniczo jest mądrą nazwą na to, że lekarze nie wiedzą czym dokładnie jest ono powodowane. Nadciśnienie płucne często występuje jako efekt innych chorób (APAH) takich jak choroby tkanki łącznej, wrodzona wada serca czy np. choroby zakaźne. 

Objawy nadciśnienia płucnego występują zazwyczaj już w bardzo zaawansowanym stadium choroby o są mało swoiste. Głównie jest to duszność, kaszel, czasami krwioplucie. Diagnostyka jest procesem dość skomplikowanym ale zazwyczaj pierwszym badaniem jest badanie echokardiograficzne, badania funkcji płuc, badania biochemiczne i wydolnościowe. 

Leczenie nadciśnienia płucnego to przede wszystkim farmakoterapia mająca na celu zmniejszenie ciśnienia/objętości krwi i ochronę serca oraz naczyń m.in. poprzez lei przeciwkrzepliwe. Osoby chore muszą unikać wysiłku, przebywania na dużych wysokościach i muszą pilnować diety sprzyjającej obniżeniu ciśnienia. W poźniejszych stadiach choroby często pojawia się dodatkowo potrzeba zastosowania tlenoterapii. Czasami najlepszym wyjściem jest leczenie inwazyjne (angioplastyka naczyń płucnych). Z dużą nadzieją patrzymy obecnie na nowe leki celowane na tętniczki płucne, których pierwsze efekty obserwowane w ramach programów lekowych i prób klinicznych są niezmiernie obcujące. 

A gdzie w tym wszystkim jest CPAP?

Zacznijmy może od tego, że nieleczony bezdech senny (czy raczej związana z nim hipoksemia) może prowadzić do nadciśnienia płucnego. Początkowo badania prowadzone były na szczurach, u których pierwsze oznaki choroby pojawiały się już po kilku tygodniach okresowego niedotlenienia. 

Szybko potwierdzono te obserwacje także u ludzi cierpiących na OBS. Jak się okazuje bezdech senny powoduje zmiany w naczyniach płucnych i dysfunkcje lewej strony serca. Badania mówią o tym, że pomiędzy 17 a nawet 53% osób cierpiących na bezdech senny ma także nadciśnienie płucne (2004 American College of Chest Physicians consensus panel). Występowanie tych chorób w powiązaniu znacząco zwiększa ryzyko niewydolności serca, udaru i w konsekwencji śmierci. 

Badanie “Obstructive Sleep Apnea, Cardiovascular Disease, and Pulmonary Hypertension” sugeruje, że wykorzystanie terapii CPAP może u chorego znacząco poprawić aktywność układu współczulnego, pracę serca (w tym lewej komory) oraz obniżyć poziom noradrenaliny. To wszystko pozytywnie wpływa na obniżenie ciśnienia w obiegu płucnym. 

Leczenie poprzez zastosowanie terapii CPAP staje się więc powoli standardem dla osób chorujących na nadciśnienie płucne, z współistniejącym bezdechem sennym. Wpływa ono nie tylko na zmniejszenie ryzyka niebezpiecznych powikłań ale także w znaczący sposób poprawia jakość życia. 

Z zasady nie stosuje się CPAP w celu innym jak zapobieganie bezdechom w trakcie snu. Do tego te urządzenia zostały stworzone i zarejestrowane. Jak się jednak okazuje czasami mogą mieć odmienne zastosowanie dla osób z nadciśnieniem płucnym. Osoby te zazwyczaj źle znoszą obniżone ciśnienie/ oddychanie powietrzem o niższej zawartości tlenu. Wykorzystanie CPAP może być wtedy alternatywą dla podawania tlenu np.w trakcie lotu samolotem.