Centralny bezdech senny

Czym jest centralny bezdech senny (CBS)?

W bezdechu sennym typu centralnego oddychanie jest regularnie zakłócane podczas snu z powodu sposobu funkcjonowania mózgu. Nie jest tak, że nie można oddychać (co jest prawdą w przypadku obturacyjnego bezdechu sennego), hamowany jest sam odruch oddechu. Innymi słowy mózg nie mówi twoim mięśniom, żeby oddychały. Ten rodzaj bezdechu sennego jest zazwyczaj związany z poważną chorobą,  najczęściej obejmującą dolny pień mózgu, który kontroluje oddychanie.

Kto najczęściej choruje na centralny bezdech senny?

Centralny bezdech senny jest częstszy wśród osób starszych, zwłaszcza dorosłych powyżej 65 roku życia. Może to być spowodowane tym, że w starszym wieku występuje większa liczba chorób układu nerwowego i sercowo-naczyniowego oraz faktem, że z wiekiem naturalnie zmienia się wzorzec snu. Zdecydowanie bardziej na CBS narażeni są mężczyźni. Czynnikiem ryzyka jest także otyłość dużego stopnia ale tak na prawdę zachorować może każdy,

Centralny bezdech senny jest często związany z innymi schorzeniami, chociaż może występować samodzielnie. Często zdarza się, że osoby chorują równocześnie na CBS i bezdech typu obturacyjnego.

Czynniki, które mogą być związane z bezdechiem sennym to między innymi:
- zastoinowa niewydolność serca
- niedoczynność tarczycy
- niewydolność nerek
- choroby neurologiczne, takie jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera i stwardnienie zanikowe boczne (ALS lub choroba Lou Gehriga)
- uszkodzenie pnia mózgu spowodowane przez zapaleniem mózgu, udar mózgu, uraz lub inne czynniki

Bezdechy typu centralnego mogą być indukowane wieloma lekami oddziaływającymi centralnie, w szczególności lekami przeciwbólowymi i nasennymi oraz po niektórych używkach np. alkoholu.

Mogą się one pojawić także jako efekt uboczny w leczeniu aparatem CPAP, szczególnie gdy podajemy zbyt duże ciśnienie. Nowoczesne aparaty automatyczne mają algorytmy mające na celu zapobieganie takim zdarzeniom.

Jakie są objawy centralnego bezdechu sennego?

Głównym objawem CBS są tymczasowe przerwy w oddychaniu podczas snu. Co bardzo charakterystyczne zazwyczaj nie występuje razem z chrapaniem, które jest typowe dla OBS.

Objawy mogą również obejmować:
- zmęczenie w ciągu dnia
- częste przebudzenie się w nocy
- ból głowy wczesnym rankiem
- słaba pamięć i trudności w koncentracji
- problemy z nastrojem

Jak diagnozuje się centralny bezdech senny?

Jeśli masz którykolwiek z tych objawów bezdechu centralnego snu lub jeśli członek rodziny lub partner zauważy, że przestajesz oddychać podczas snu, powinieneś niezwłocznie porozmawiać ze swoim lekarzem.

Jeśli lekarz podejrzewa, że masz bezdech senny, prawdopodobnie przeprowadzi badanie fizykalne, sprawdzi twoją historię chorób i zapyta o problemy ze snem. Następnym krokiem będzie prawdopodobnie badanie snu w zwane polisomnografią. Badanie to jest wykonywane w laboratorium snu pod bezpośrednim nadzorem przeszkolonego lekarza. Podczas testu mogą być monitorowane następujące funkcje ciała:
- aktywność elektryczna mózgu
- ruchy oczu
- aktywność mięśni
- częstość akcji serca
- wzorce oddychania
- przepływ powietrza
- Poziom tlenu we krwi
Po zakończeniu badania, na bazie zgromadzonych badań lekarz określi liczbę epizodów bezdechu oraz ich przyczynę.

W jaki sposób leczymy centralny bezdech senny?

Jeżeli CBS jest związany z jakąś inną chorobą np. zastoinową niewydolnością serca, w pierwszej kolejności staramy się wyeliminować potencjalne źródło choroby.

Wiele zaleceń dla osób chorych na CBS jest podobnych do tych, które stosujemy przy OBS. W szczególności są to:
- utrata wagi, jeśli to konieczne, a następnie utrzymanie zdrowej wagi
- unikanie spożywania alkoholu i tabletek nasennych
- spanie na boku, jeśli masz zdarzenia bezdechu podczas snu na plecach
- stosowanie aerozoli do nosa poprawiających drożność nosa
- unikanie deprywacji snu

Najczęstszym sposobem leczenia jest utrzymywanie  dodatniego ciśnienia w drogach oddechowych (CPAP), które jest preferowanym sposobem leczenia dla większości osób także z obturacyjnym bezdechem sennym.  Jest to szczególnie polecane w przypadku osób, które mają bezdech senny centralny związany z niewydolnością serca.

Terapia CPAP w przypadku osób chorych na bezdech typu centralnego jest trudniejsza, niż w przypadku OBS. Częściej stosuje się stałe ciśnienia, ponieważ niewiele z urządzeń automatycznych dobrze sobie radzi z z tego typu bezdechami. Często niewskazane jest korzystanie z funkcji ulgi wydechowej. W przypadku tych najtrudniejszych przypadków lekarze często sięgają po urządzenia do serwowentylacji adaptacyjnej ASV, która dba nie tylko o ciśnienie ale także objętość i rytm oddechu.

W przypadku występowania nawet niewielkiej ilości bezdechów centralnych, bardzo ważne jest stosowanie nowoczesnych urządzeń, które są w stanie wykrywać tego typu zaburzenia. Tanie urządzenia CPAP mogę zwiększać ryzyko, poprzez podnoszenie ciśnienia podczas bezdechu centralnego błędnie rozpoznanego jako OBS.

Dla pacjentów z bezdechami sennymi o średnim lub ciężkim bezdechu sennym, FDA zatwierdziła niedawno implantowalne urządzenie zwane Remede System. Mała maszyna jest chirurgicznie umieszczana pod skórą w górnej części klatki piersiowej, gdzie pomaga stymulować nerw, który porusza membranę podczas oddychania. Monitoruje sygnały oddechowe podczas snu i pomaga przywrócić normalne wzorce oddychania.

W pewnych okolicznościach można stosować też leki mające na celu poprawę CBS np. acetazolamid, teofilinę i leki uspokajające.