Czym jest bezdech senny? Jak go rozpoznać?

Bezdech senny jest chorobą przewlekłą, spowodowaną spłyceniem lub zatrzymaniem oddechu w trakcie snu.


Epizod bezdechu ma miejsce w momencie gdy przerwa w oddychaniu trwa dłużej niż 10 sekund (najczęściej jest to kilkanaście sekund ale w skrajnych przypadkach może się przedłużyć nawet do ponad minuty). Bezdechy powtarzają się od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu razy w ciągu każdej godziny snu i ich liczba jest wyrażana w tzw. wskaźniku AHI, będącym podstawowym parametrem oceny bezdechu. W skrócie choroba polega więc na tym, że przestajemy na jakiś czas oddychać i nasz organizm (a w szczególności mózg!) zostaje na pewien czas odcięty od tlenu i zaczyna się dusić.

Istnieją dwie główne przyczyny bezdechu. Pierwsze wynikają z przyczyn anatomicznych. Najczęściej jest to zwężenie dróg oddechowych na poziomie gardła, skrzywienie przegrody nosowej, przerost migdałków czy opadane podniebienia miękkiego. Problemy te bardzo często łączą się z otyłością (w szczególności znaczenie ma obwód szyi). Za bezdechy centralne odpowiadają za to czynniki na poziomie układu nerwowego. Wpływ na nie mają także problemy z układem krwionośnym i leki (w szczególności nasenne i uspokajające).

Jak rozpoznać bezdech? Zazwyczaj najbardziej charakterystyczne jest chrapanie, w którym następuje chwila ciszy. Mogą następować wybudzenia w nocy, częste wychodzenie do toalety. Przede wszystkim jednak osoby cierpiące na bezdech są cały czas zmęczone i niewyspane. Czym śpią dłużej, tym tak na prawdę jest gorzej. Ponieważ bezdechy zapobiegają wejściu w faze snu REM, to mózg nie ma szansy na regenerację w trakcie nocy. W związku z tym występować mogą też bóle głowy, zaburzenia potencji, problemy z pamięcią itp.

Długofalowe skutki bezdechu są dla organizmu bardzo poważne. W najbardziej bezpośredni sposób wpływa on na działanie mózgu, prowadzając do chorób neurodegeneracyjnych. Zwiększa się ilość infekcji górnych dróg oddechowych,. Pojawia się nadciśnienie lekooporne i zwiększa ryzyko zgonu sercowego oraz udaru mózgu. Bardziej pośrednio może wpływać na powstawanie kamieni nerkowych czy zaburzać gospodarkę hormonalną (w tym greliny odpowiadającej za łaknienie!).

Bezdech diagnozujemy badaniem poligrafii lub polisomnografii. Przyjęło się uważać, że leczeniu podlega bezdech przy AHI powyżej 5 jeżeli występują objawy, oraz powyżej 15 niezależnie od objawów. Jak pisałem wcześniej wiele osób ma ten wskaźnik rzędu kilkudziesięciu, a nawet powyżej 100. Najczęściej chorują mężczyźni po 40 roku życia (mówi się, że ten problem może mięć nawet 40% z nich). Ryzyko zwiększa się z otyłością i paleniem papierosów. U kobiet problem występuje rzadziej, najczęściej po okresie menopauzy.

Leczenie bezdechu sennego to najczęściej zastosowanie aparatu CPAP/APAP lub jeżeli to możliwe usunięcie wady anatomicznej (np. wyrównanie przegrody nosowej). Czasami pomaga terapia pozycyjna. Próbuje się też wykorzystać specjalne stymulatory nerwu podjęzykowego. Choroba może być w pełni kontrolowana, a jej wszystkie objawy wyeliminowane, chociaż najczęściej będziemy się z nią stykać już do końca życia. Zastosowanie się do zaleceń lekarzy (zrzucenie wagi, unikanie używek itd.) mogą znacząco poprawić wyniki, rzadko jednak prowadzą do pełnego wyleczenia.

Chcesz wiedzieć więcej?

Na naszym blogi znajdziesz już ponad 150 artykułów na temat różnych rodzajów bezdechu, diagnostyce, metod leczenia i recenzji urządzeń CPAP. Zacznij od zapoznania się ze spisem treści.